Van een gewelddadige geschiedenis waarin zwarte mensen alleen maar iemands knecht konden zijn, en absoluut geen rechten hadden, hebben we in de 21e eeuw een volksfeest waarin de knecht pérse zwart moet zijn, en geen andere kleur mag hebben. Hoe bizar is dat? En hoe leg je dat uit aan de mensen die gevochten hebben voor de rechten van zwarte burgers?

Over het Polderfundamentalisme: de verdediging van de witte goedheiligman en zijn zwarte knecht.

Orthodoxe geloofsopvattingen wordt meestal besproken in relatie tot de Ander: moslims, religie, en hoofddoekjes.

Daardoor zou je bijna gaan denken dat Hollanders niet orthodox zijn. Natuurlijk heb je de SGP partij; maar de 'gewone' Hollander? Nuchter toch?

Tijdens de jaarlijkse Sinterklaasviering komt het polder fanatisme echter in vol ornaat naar buiten. We horen en zien dan de autochtone Hollander die nog steevast in een blanke Sinterklaas mét een zwarte knecht gelooft. En deze rolverdeling verdedigt als ware het voorgeschreven door een religie.

De NPS had vorig jaar het lef om de kleur van de knecht van Sinterklaas te veranderen tijdens de Sinterklaasoptocht. Piet werd naast de "traditionele" zwart/bruine kleur nu ook roze, geel, rood, en blauw geschilderd.

Wat bleek? Veel mensen kregen een aanval bij het zien van die regenboog Pieten! "Hun" geloofsovertuiging werd verkwanseld, de traditie was bevlekt.

De vaste rolverdeling tussen de witte goedheiligman (die altijd blank is) met zijn knecht (die alleen zwart mag zijn), wordt op Internetforums, tv programma's en in de kranten verdedigd met het soort conservatieve argumenten waar de SGP jaloers op kan zijn.

Na het verschijnen van de gekleurde pieten op tv, klommen mensen direct in de pen en schreven druk naar de NPS. Met resultaat. De NPS zwichtte voor de orthodoxe stemmen en wel ja; bij de binnenkomst van Sinterklaas was Piet dit jaar weer zwart. Zoals "de traditie" dat voorschrijft.

Rode Piet? Onmogelijk!
Blauw? Waar heb je het over?

Een ware fundamentalist laat zich streng leiden door wat hij of zij "traditie" noemt, en daar horen traditionele rolpatronen bij. De Sinterklaas conservatieveling houdt ook streng vast aan de overgeleverde leer uit zijn jeugd: Sint blank; Piet zwart. Van deze geloofsleer afwijken is onmogelijk. Want hiermee zouden belangrijke regels doorbroken worden in zijn geloofsovertuiging.

Het verzet tegen de Zwarte Piet is van alle tijden

Het verzet tegen de Zwarte Piet in het feest bestaat al sinds er Surinamers naar Nederland kwamen. Met vlagen zie je er iets van in de media, maar het verzet is er altijd geweest. Toch zitten we 40 jaar later nog steeds met de Zwarte Piet opgescheept. Hoe kan dat?



Elke fundamentalist verwijst naar de fundamenten van de regels die hij toepast, en de juistheid van zijn leer. De orthodoxe Sinterklaasvierder is even volhardend en bijt zich vast in zijn geloof. Hij verdedigt de zwart-wit relatie door te verwijzen naar de 'juiste leer' van zijn ritueel, en de onschuldige oorsprong ervan. Oude geschiedenissen worden naar boven gehaald waarin Piet de duivel voorstelde, zwart door Afrika. Oh nee; de schoorsteen. En nog meer verhalen die als uitleg moeten dienen voor Piets zwarte kleur, accent, rode lippen en kroeshaar.

Nederland en haar geschiedenis van slavernij

Veel verklaringen, maar één ontbreekt er steeds: de rol en kleur van Piet versus de kleur en de rol van de Sint. Waar is die op gebaseerd? Met een lange Nederlandse geschiedenis van onderdrukking heeft die meester/knecht relatie niets te maken, zo houdt de orthodoxe Sinterklaasvierder vol. "Zo was het altijd al," en, wordt er herhaald: "Het is altijd zo geweest. En wat altijd al zo was, moet zo blijven".

Een geweldsgeschiedenis van meester/knecht/zwart/wit relaties wordt 'onschuldig' gemaakt doordat het geweld nu verpakt wordt in een volksfeest middels humor en karikaturen. Daardoor is de achterliggende realiteit tot iets "normaals"gemaakt. Maar het geweld was echt en abnormaal, en mag niet als bron gebruikt worden voor vermaak.

Het geloof van de orthodoxe Sinterklaasvierder in zijn eigen leer is dusdanig rechtlijnig, dat zijn feest zonder een zwarte knecht ook geen "echt" Sinterklaasfeest meer is (Zie Gravenberch, 1998, in het boek: "Sinterklaasje, Kom maar binnen zonder knecht" ). Net zoals de Katholieke kerk de aartsbisschop nodig heeft voor zijn rituelen, heeft de orthodoxe Sinterklaasvierder de zwarte knecht nodig voor haar feest en voor haar aartsbisschop: Sinterklaas. Want de eigenschappen van de witte goedheiligman bestaan bij de gratie van die van de zwarte knecht.

Piet: dom, de duivel, Afrika, knecht, zwart, lenig, grappig.
Sint: wijs, goedheilig, het Westen, Christendom, oud, blank, serieus, meester.

De identiteiten van de twee zijn tegengesteld aan elkaar. Haal de zwarte knecht weg en er blijft niets over van deze duale relatie, waarin Sints identiteit (zijn wijsheid, etc) compleet afhankelijk is van de zwarte knecht (zijn domheid, etc.).

Ter illustratie onderstaand een aantal voorbeelden van de Sinterklaas orthodoxie waar streng wordt vastgehouden aan het eigen fundamentalisme. De reacties kun je indelen in een aantal terugkerende categorieën. Maar wat vooral opvalt is dat de opvattingen net zo conservatief zijn als die van een fundamentalist, en zij hun tegenstanders (net als een fundamentalist) geen plek in Nederland gunnen.

De reacties op het nieuwsbericht: Piet weer zwart:

Pieten zijn toch altijd al zwart geweest? Waarom moet altijd alles aangepast worden?
Henk, Geldrop 11:49 15.11.07

Ja, en zo hoort het ook.
Lisa, wijchen 11:50 15.11.07

en zo hoort het ook -en niet anders (Kinderen zien geen discrimerende dingen-die zien stoute kinderen die meegenomen zijn door sinterklaas en voor straf via de roetzwarte schoorsteen nu lieve kinderen kados moeten geven)
sinterklaasliefhebber, stad van sinterklaas -mokum 11:53 15.11.07

Goed plan, zwarte pieten worden zwart door het roet uit een schoorsteen, dat is wat we onze allochtone medemens bij moeten brengen. Dit is een traditie in Nederland, dus graag een beetje respect voor een Nederlandse gewoonte.
Marc, Putten 11:54 15.11.07

Terecht! Het is al eeuwen in onze cultuur gebakken, andersdenkenden zoals moslims moeten ons dit niet afpakken!!!
Ilse, STEIN LB 11:57 15.11.07

En zo hoort het! Dat is een heel oude cultuur en het was onzin dat er blauwe en gele Pieten werden ingezet omdat een bepaalde groep problemen met zwarte Pieten had/heeft.
Els, Almere 11:58 15.11.07

zwarte piet is nu eenmaal zwart, dat is traditie, die gekleurde pieten sloegen nergens op. Heeft niets te maken met discriminatie of onderdrukking, je kunt overal wel wat achter zien. Laat die kinderen toch genieten van een geweldig feest!
jolanda, den bosch 11:58 15.11.07

Zo hoort het ook.Sinterklaas is een puur Nederlands (volks) feest en daarbij horen Zwarte Pieten !Een ieder die zich hier aan stoort, is niet geïntrigeerd in de Nederlandse cultuur en erfgoed.
Willem, Deventer Colmschate 11:59 15.11.07

Goeie zaak! Zo hoort het. Mensen die zeggen dat een zwarte piet onder discriminatie/racisme valt zijn niet goed bij hun hoofd. Het is gewoon een kinderfeest. Dat maar op 1 manier gevierd moet worden en dat is de oorspronkelijke manier MET zwarte pieten.
KNUT, NORGE 12:06 15.11.07

Laten we de Nederlandsche tradities nu ook in ere houden. Wat willen ze anders dat we straks geen Sinterklaas meer vieren maar enkel Suikderfeest?
Rob Duifhuizen, Zoetermeer 12:10 15.11.07

En terecht. De NOS moet zich niet gaan bemoeien met een oude traditie!
Fleur, Enschede 13:16 15.11.07

een Piet hoort zwart te zijn....daarnaast maakt het de kinderen echt niets uit hoor welke kleur ze hebben...de ouders met bekrompen geesten kunnen daar niet mee om gaan....kinderen vonden het heel plausibel dat de pieten een andere kleur hadden door die regenboog....
Barry, Eindhoven 12:12 15.11.07

De laatste opmerking is opmerkelijk. De auteur stelt namelijk vast dat de knecht zwart "hoort" te zijn (een knecht die zwart hoort te zijn; kan het nog wat racistischer?), en houdt star vast aan de conservatieve rolverdeling. Ondanks het feit dat hij tegelijkertijd ziet dat het voor kinderen niet uitmaakt. De doctrine, ofwel de verstokte geloofsovertuiging, prevaleert dus opnieuw, onverzettelijk, ondanks de zichtbare flexibiliteit van de kinderen.

De Sinterklaasfundamentalist is verder zelfs bereid critici vanwege hun afwijkende opvatting uit Nederland te weren:

Goed zo een zwarte Piet is zwart en niet een andere kleur. Als iemand hier moeite mee heeft dan is er 1 ding Wegwezen! Nederlands erfgoed moet blijven
Z. Piet, Spanje 12:00 15.11.07

Ja? Wat is daar zo vreemd aan? Dat is toch altijd zo geweest? En degene die daar niet me kan leven zoekt maar een ander land op om te wonen!
Bert, Amsterdam 12:02 15.11.07

EINDELIJK. Pieten zijn volgens de traditie zwart. Zo blijft onze HOLLANDSE traditie in ere. Wie het niet bevalt kan weer weg naar land van herkomst. allochtonen roepen altijd om het hardst dat hun tradities moeten blijven. Nou, die van ons dus ook.
BK, Zaandam 12:14 15.11.07

Inderdaad, wat een gezeur. Al onze tradities moeten allemaal maar wijken om anderen niet voor het hoofd te stoten. Het wordt eens tijd dat ONZE tradities ook weer eens respect krijgen, staan die tradities je niet aan dan ga je toch lekker naar een ander land??
Een conservatief in wording, Zwolle 12:21 15.11.07

Mensen die onze cultuur samen met door roet zwart geworden mensen niet nemen voor wat het is en daar op de meest misselijke manier het woord discriminatie aan hangen horen hier niet te zijn.Ik kom ook niet bij u op de koffie om vervolgens uw huis te verbouwen omdat het mij niet aanstaat.
Martijn, Amsterdam 14:22 15.11.07

Precies! Zwarte Piet hoort ook zwart te zijn en niet groen, paars of weet ik niet wat voor kleur. De Marokkanen en andere groeperingen die hier problemen mee hadden gaan maar weer lekker terug naar hun eigen land. Daar hebben ze geen Sinterklaas en Zwarte Piet. Maar ook geen uitkering en kinderbijslag. Ze dus moeten dus maar kiezen wat voor hun het belangrijkste is. Dit is een oud Nederlands gebruik en dat moeten we ook zo houden.
Friese Piet, Bari (Italia) 16:28 15.11.07

Ik ben trots op zwarte piet en Sinterklaas het zijn welkome gasten, wie gezelligheid en cadeaus mee brengen voor onze kinderen. In Nederland hebben we ook mensen wie te gast zijn die de boel alleen maar lopen te verzieken en zeuren over discriminatie. Dit soort gasten moeten een voorbeeld aan Sinterklaas en zwarte piet , die gaan namelijk weer naar huis.
Sinterklaas, den haag 18:00 15.11.07

Bij een discussie die wordt afgedaan als "gezeur", "het is een kinderfeest", "kinderen vinden het niet racistisch", komen onderwijl wel sentimenten naar boven, waar de honden geen brood van lusten. Democratie, gelijkwaardigheid en respect blijken al vrij snel waarden die er niet toe doen.

De vraag is: wat zeggen deze reacties over het beschavingsniveau van onze moderne samenleving? Terwijl andere culturen herhaaldelijk verweten wordt conservatief te zijn en achterlijk, toont dit deel van autochtoon Nederland via de discussie over Sinterklaas glashelder aan wat hun denkniveau is.

Free Counter

"Sinterklaasje kom maar binnen met je Joodse knecht"

Trots op Sinterklaas en zijn knecht?

Vraag: zou Dieuwertje Blok nog steeds het Sinterklaasjournaal presenteren als het hele land op 5 december zong: "Sinterklaasje kom maar binnen met je Joodse knecht"?

Natuurlijk niet.

Want de Jodenvervolging nemen we serieus, het is een verschrikkelijke geschiedenis van vervolging, uitsluiting, en moord. Dus ligt de karikatuur "Joodse knecht" automatisch gevoelig.

Een door de media verklaarde kenner van etnische trends vertelde in het programma Nova dat zwarte Piet geen Surinamer is (goh, wat een eye opener), maar een Moor.

We kunnen nu dus gerust ademhalen; de geknechte Moor representeert (naast de hoogrijdende Sinterklaas) de overwinning van het christendom over de Islam, het goede over het kwade, wijsheid over domheid.

Hoe kan het dat deze oorsprong nog steeds verteld wordt als zijnde iets waar we kennelijk opgelucht over moeten zijn? Zwarte Piet is geen Surinamer maar een Moor, een Marokkaan dus! Nee, preciezer nog, zo vertelt de cultuur expert; "een Berber!"

De cultuurexpert verwart de mensen die echt bestaan met wat andere culturen van die andere mensen maken. Zwarte Piet blijft in al zijn verschillende vormen een Europees produkt. Een Europese karikatuur van het Oosten, van Afrikanen. Een Europese verbeelding van religie, van superioriteit versus inferioriteit, van verschil.

Zonder slaaf is er geen meester: en zonder zwarte knecht geen wijze, hoogrijdende, superieure blanke oude man. De Sinterklaasviering in zijn huidige vorm is ook een viering van oude koloniale banden. De zwarte knecht uit het feest halen betekent het loslaten van de verbeelding van blanke superioriteit, van koloniale nostalgie, van het pre-multicultureel-tijdperk. En daar zijn de meeste Hollanders nog lang niet klaar voor.

De Europese karikatuur zwarte Piet als representatie van een overwonnen Moor (Moslim) is net zo beschamend als zwarte Piet in zijn huidige vorm als negerknecht (het Vandale woordenboek heeft trouwens de vertaling van Zwarte Piet als zijnde negerknecht van Sinterklaas uit het woordenboek verwijderd; nu de rest nog).

Nederlanders: lees blanke en zwarte Nederlanders, stellen al decennia dat de blanke die zich jaarlijks zwart meent te moeten schminken, hen zachtgezegd stoort. Hen kwaad maakt, hen beledigt, hen pijn doet.

Ze doen dat door erover te praten, te schrijven, in tv programma's te discusieren, en boeken erover te publiceren. Niet door zwarte Pieten aan te vallen, auto's in brand te steken of ander geweld.

Typisch Nederlands: we moeten praten. Geen Pieten aanvallen; nee praten...
In het Nova programma werd gevraagd: "Is het niet lastig voor Moslims om dit feest mee te vieren?"

Blanke Nederlanders zijn nogal bang voor Moslims dus stelt Nova deze vraag wel en die andere vraag over zijn huidskleur aan zwarte burgers nooit. Nederlanders zijn niet bang voor Surinamers die al decennia over dit onderwerp praten, praten, en zich nog eens suf praten.

Niet dat het anders zou moeten gaan. Maar het voordeel van praten is, voor de partij die aangesproken wordt, dat die de woorden kan negeren. Alsof ze nooit uitgesproken werden, alsof de boeken nooit gepubliceerd werden, de discussies nooit gehouden, de demonstraties nooit georganiseerd werden. Alsof die mensen niet bestaan.

Collectief wordt gewoon besloten: het verzet tegen Zwarte Piet bestaat niet. De Sinterklaas propaganda machine draait op volle toeren. We zullen allemaal genieten van dit oH zo oerHolllands feest (drie kwart van Europa viert het feest, vaak zonder zwarte Piet). Want "het is een leuk kinderfeest". Zo klinkt de zowat Partij ideologie van de Sinterklaas Partij van zwart geschminkte Ouderen.

"Allochtonen vieren het feest ook!". "We proberen nu ook Marokkaanse kinderen erbij te betrekken, want we willen dat zij het ook vieren".

En dan volgt in hetzelfde Nova programma de obsessieve vraag aan kinderen of ze het feest thuis ook vieren. Als ware het een test of de Sinterklaas Partij ideologie thuis wel correct wordt beleden, en of de familie in kwestie dus "geintegreerd" is. Kinderen beantwoorden de vraag terughoudend alsof ze willen zeggen: "doen we iets fout?"

"Nee, thuis vieren ze het nog niet allemaal," vertelt de geïnterviewde schoolmeester die het kennelijk bijhoudt. Hum, jammer. Volgend jaar nog maar een keer vragen Nova?

Zwarte Piet maakt mij letterlijk misselijk. Als ik de karikatuur afgedrukt zie op mokken, snoepgoed, sokken, shirts, bestek, poppen, maskers, vraag ik mij wat er mis is met het historisch bewustzijn in Nederland dat dit nog kan. Waar is het misgegaan met het geschiedenisonderwijs dat deze mensen een karikatuur maken van anderen, en opvoeren als de knecht van zichzelf: een blanke man?

Waarschijnlijk is het al langgeleden misgegaan: op hetzelfde moment dat Balkenende geloofde dat het VOC verleden geweldige kanten had. Balkenende: Minister president en ooit professor aan een universiteit, werd bevangen door koloniale nostalgie en herschreef ter plekke de vaderlandse geschiedenis. Als zo iemand dit soort ideeën uit, wat moet je dan van de autochtone burger zonder scholing verwachten? Balkenende bood zijn excuus aan, en herhaalde zijn nostalgie vervolgens doodleuk op een feestje met 1100 aanwezigen.

Tja, in Duitsland zijn ook nog steeds mensen die de Nazi's roemen vanwege hun 'verdiensten'; "ze hebben toch maar mooie snelwegen aangelegd, ze hadden veel respect voor moeders, iedereen had werk in die tijd", etc. etc. Het zijn argumenten die in Duitsland door sommige publieke figuren nog gebruikt worden.

Tegen welke prijs de "verdiensten" van de VOC, Nazi's, of elke andere verwerpelijke groepering "behaald" zijn, doet er niet toe in de ogen van deze sprekers. Het bloed dat eraan kleeft, willen ze niet zien.

De vergelijking tussen de tweede wereldoorlog en andere misdaden tegen de mensheid leg ik liever niet. Maar het historisch bewustzijn, het vermogen tot inleven, en de vertaling daarvan naar verantwoord gedrag in het heden, dat vermogen beperkt zich in NL tot het gebied van de Tweede Wereldoorlog. Vandaar die analogie, het lijkt het enige dat velen in NL verstaan (ook na veel strijd om erkenning van die geschiedenis overigens).


Dat we nooit zouden zingen, "Sinterklaasje Kom maar binnen met je Joodse knecht" is dus "logisch". In een dergelijke context vallen alle argumenten á la 'het-is-een-leuk-onschuldig-kinderfeest' weg; in één klap. Het feest representeert dan geen kinderlijke onschuld meer maar het produkt van een verwrongen volwassen brein die we collectief verwerpen.

Maar Zwarte Piet wordt nog steeds collectief omhelst en te vuur en te zwaard verdedigd. Is dat niet bizar?

Ooit tijdens een demonstratie tegen Zwarte Piet ben ik op het hoofd geslagen door een oude mevrouw. Fel pakte ze het demonstratiebord uit mijn handen en gebruikte het als wapen. Andere demonstranten werden bijvoorbeeld bespuugd. Ja, men neemt Zwarte Piet zéér serieus. Of liever gezegd deze mensen nemen de plek die zogenaamde allochtonen zouden moeten innemen zéér serieus. De angst zie je naar boven komen op dat soort momenten: de "ze pakken onze cultuur af" angst.

Zwarte Piet wordt synoniem aan de vrijheid om te doen en laten wat zij 'normaal' achten, en waar ze geen rekenschap over hoeven geven. Het is een strijd over macht dus. En hoewel ze hun fanatisme en verdedigingslinie consequent verbergen achter de "het-is-een-kinderfeest" tantrum, tonen de Zwarte Piet verdedigers via hun felle verdediging dat ze heel goed begrijpen dat het over macht gaat. De macht om Anderen te verbeelden in oude koloniale verhoudingen van meester/slaaf, en de macht om daar invloed op uit te oefenen.

In 1996 kwam de politie ons tijdens een Zwarte piet= Zwart verdriet demonstratie tegemoet per paard, per motor, in busjes, en auto's. Er was zelfs een helikopter aanwezig. In een rij van misschien vijftig man gingen ze in Amsterdam Zuid Oost voor ons staan zodat we niet verder konden lopen. Lange knuppels die tot de grond reikte hielden ze vast, voor het geval dat. Hun actie was nogal extreem. Achteraf hoorde we van een lokale politicus dat de politie rekening hield met rellen á la Rodney King in de Bijlmer, en daarvoor een scenarioboek klaar had liggen. Tijdens onze demonstratie besloten ze dat draaiboek toe te passen. Zwarten in de Bijlmer, en Zwarten in de VS: voor sommige lokale politieagenten gaan de vergelijkingen snel op.

Mensen die voor zwarte Piet spelen, noem ik ieder jaar standaard racist in hun gezicht (sommige ouderwetse woorden zijn nooit achterhaald), wat standaard wordt beantwoord met pepernoten die agressief mijn kant worden opgegooid.

Deze site is er om de verzetsstem ook op het Internet een plek te geven. Onderaan de pagina kun je via Post a Comment laten weten op welke manier zwarte Piet jou tegenstaat.

Mensen voor wie met zwarte Piet een oude wens in vervulling gaat om eindelijk eens voor zwartje te spelen, kunnen doorklikken naar het Sinterklaasjournaal, of de Partij van zwart geschminkte ouderen.



Academische studies over Racisme en zwarte Piet:
Black Pete: Analyzing a Racialized Dutch Tradition Through the History of Western Creations of Stereotypes of Black Peoples

Zwarte Piet in a wider context of Dutch racism and its colonial
history

Artikelen:
Pleidooi voor een 'bonte' of 'gestippelde' Piet

Black Skin, White Masks Revisited Contemporary Post-Colonial Dilemmas in the Netherlands, France, and Belgium

Who is black Peter? Ferrist State University: Museum of Racist Memorabilia

The Long-term Historical Development of Racist Tendencies within the Political and Social Context of Belgium. International Journal of Comparative Sociology.2006; 47: 313-334

Oer-Hollands : de onwrikbare rolverdeling tussen Sint en Piet

Boeken:
Ookal is hij zo zwart als roet. Auteur: Rahina Hassankhan

White on black : images of Africa and blacks in Western popular culture. Auteur: Jan Nederveen Pieterse (Also translated in Dutch as " Wit over Zwart" )

Sinterklaasje, kom maar binnen zonder knecht. Red.: Helder en Gravenberch

De strijd om Zwarte Piet. Auteur: Helsloot, J.I.A. Hoofdstuk in het boek: Veranderingen van het alledaagse 1950-2000

Activisme:
www.pietopdezwartelijst.nl/

Stichting Eer en herstel.

Discussies:
FUNX: Sinterklaasje, kom maar binnen zonder knecht

Zwarte Piet is Zwart verdriet : Surinaamse site, Waterkant

Free Counter